Natuurlijk moeten ze ook zorgen dat er genoeg kinderen zijn, want één kind is natuurlijk geen klas. Meestal is dat geen probleem, want ouders van kinderen met.
635 KB – 87 Pages
PAGE – 4 ============
INHO UDPrelude 71. Haal een oka in huis! Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 132. Co-teaching: beter omgaan met diversiteit Ł In en om de school 173. fiWe willen af van schotjes, labels en diagnosesfl Ł 21 Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 4. Thinking in new boxes Ł Thuiszitters 255. Samen1school brengt rust en veiligheid in de school Ł Professionaliseren 296. New KID in town Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 337. Geen rompslomp meer! Ł Inpassing lwoo en pro 398. Helder voor autisme Ł In en om de school 439. Jeugdzorg in de school: ieder doet z™n eigen werk Ł 47 Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 10. Een programma op maat volgen in Villa Revius Ł Thuiszitters 5111. Elk kind hoort erb˜ Ł Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 5512. Samenwerken aan talentontwikkeling Ł In en om de school 5913. Koesteren is het devies Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 6514. Hoe leggen scholen verantwoording af? Ł Bedr˜fsvoering en verantwoording 6915. Voor iedereen een plaats onder de zon Ł In en om de school 7316. Zo gewoon mogel˜k Ł Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 7717. Omgaan met de dubbel b˜zondere leerling Ł Professionalisering 8118. Actie: aan tafel! Ł Thuiszitters 8519. fiPassender onderw˜s bestaat nietfl Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 9120. De leerkracht als ambulant begeleider Ł 95 Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 21. fiIk raad iedereen aan om dit ook te doenfl Ł Professionaliseren 9922. De Rotterdamse (voor)school Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 103 23. Passend onderw˜s in de ‚anders leren-klas™ Ł In en om de school 107 24. MEE Rotterdam: onderw˜s voor ieder kind Ł 111 Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 25. Versterk de driehoek kind Œ school Œ ouders Ł In en om de school 117 26. Alles onder één dak in Venlo Ł Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 121 27. Samen onderw˜s-jeugdhulparrangementen uitvoeren Ł 125 Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 28. Alles draait om bewustwording Ł In en om de school 129 29. Geef het nooit op Ł Thuiszitters 133 30. Onze leerlingen zitten op reguliere scholen Ł 137 Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 31. Goed beslagen ten ˜s naar het vervolgonderw˜s Ł In en om de school 143 32. Integraal arrangeren: één loket en één gesprek Ł 147 Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 33. Laten we ˚exibel z˜n Ł Samenwerking regulier en speciaal onderw˜s 151 34. Scholen helpen scholen Ł Professionaliseren 155 35. Schoolmaatschappel˜k werk 3.0 Ł Samenwerking onderw˜s Œ jeugd 159 36. Preventie op z˜n best Ł Thuiszitters 163 Colofon 166 54
PAGE – 5 ============
PRELUDE Voor u ligt het tweede deel van ‚Verrassend Passend™, een serie inspirerende verhalen uit de prakt˜k van passend onderw˜s. Waren de prakt˜kvoorbeelden in het eerste deel afkomstig uit het voortgezet onderw˜s, in de voorliggende bundel vertellen ook mensen uit het primair onderw˜s, het speciaal onderw˜s en jeugdzorg over hun beleid, prakt˜ken en ervaringen. Daarin valt op dat de aanpakken en projecten waarover z˜ vertellen vaak de grenzen van de eigen school, schoolsoort of sector overschr˜den. In toenemende mate zoeken professionals uit (speciaal) onderw˜s, jeugdzorg en gemeenten elkaar op om passend onderw˜s in samenwerking vorm te geven. We zien daarvan in dit boek mooie voorbeelden. Kennisinstituten en sectororganisaties ondersteunen het veld daarb˜ op allerlei manieren, óók steeds meer in samenwerking. Een tastbaar resultaat daarvan is dit boek, dat een gezamenl˜ke uitgave is van de VO-raad, de PO-Raad, het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) en het Landel˜k Expertisecentrum Speciaal Onderw˜s (LECSO). Aan zes b˜ dit boek betrokken experts van deze organisaties vroegen we wat volgens hen de grootste winst is van drie jaar passend onderw˜s, wat z˜ de belangr˜kste uitdaging vinden voor de nab˜e toekomst, en waar hun organisaties zich de komende periode op zullen richten. Ook in hun antwoorden zien we het woord ‚samenwerking™ veelvuldig terug. We legden de vragen voor aan: Ł Corine van Helvoirt, verenigingsmanager van LECSO en beleidsadviseur (v)so b˜ de PO-Raad. Ł Mike Jolink, projectleider van het Steunpunt Passend Onderw˜s VO van de VO-raad. Ł Chaja Deen, programmaleider verbinding onderw˜s-jeugdhulp/jeugdbeleid b˜ het NJi. Ł Albert Boelen, beleidsadviseur b˜ LECSO en b˜ de PO-Raad. Ł Jessica Tissink, senior beleidsadviseur b˜ de VO-raad. Ł Venhar Sariaslan, beleidsadviseur passend onderw˜s b˜ de PO-Raad. WAT IS D E GR OOT STE WINST VAN DRIE JAAR PASS END ON DERWIJS ?fi Regulier en gespecialiseerd onderw˜s, en op diverse plekken ook de zorgpartners, beginnen elkaar wat beter te leren kennen. Dat leidt steeds meer tot afstemming en samenwerking rond de leerling.fl Corine van Helvoirt (LECSO/PO-Raad) fi We zien steeds meer goede voorbeelden. Samenwerkingsverbanden en scholen zetten stappen om passend onderw˜s sterker vorm te geven. Ze tonen vooral lef en ze doen. Ze zoeken de grenzen op om voor leerlingen het beste aanbod te creëren.fl Mike Jolink (Steunpunt Passend Onderw˜s VO) fi Er is steeds meer aandacht voor de behoeften van leerlingen in plaats van voor hun beperkingen. Scholen werken meer samen met ouders en leerlingen, in plaats van beslissingen over hen te nemen. En voor gemeenten en onderw˜s is het steeds duidel˜ker dat ze samen moeten werken in het belang van leerlingen, ouders en scholen.fl Chaja Deen (NJi) MIKE JOLIN K, CHA JA DE EN, JESS ICA TISS INK EN CO RINE VAN HE LVOIRT ALBERT BOELEN EN VENHAR SARIA SLAN 76
PAGE – 6 ============
WAT IS D E KO MENDE JAREN DE B ELANG RIJKSTE OPD RACHT VOOR UW ORGAN ISA TIE ?fi Waarborgen van hoogwaardige gespecialiseerde voorzieningen en expertise voor een kleine complexe doelgroep, in samenwerking met de partners onderw˜s, jeugdhulp en zorg.fl Corine van Helvoirt (LECSO/PO-Raad) fi Omdat passend onderw˜s voor 90% door scholen wordt uitgevoerd, gaat het vooral om de mate waarin passend onderw˜s landt op de scholen. Daarnaast gaat het om krachtige samenwerking tussen onderw˜s en jeugdhulp. B˜ deze twee essentiële zaken willen w˜ het veld helpen.fl Mike Jolink (Steunpunt Passend Onderw˜s VO) fi B˜dragen aan kennisverspreiding, en stimuleren dat in het belang van jongeren, gezinnen, ouders en scholen goede samenwerkingsafspraken worden gemaakt, die z˜n gebaseerd op kennis over wat werkt in de samenwerking.fl Chaja Deen (NJi) fi LECSO wil optreden als ‚expertise-branche- vereniging™ voor gespecialiseerde onderw˜s/ zorgvoorzieningen binnen het funderend onderw˜s. Voor een kleine groep leerlingen bl˜ven gespecialiseerde vormen van onderw˜s/zorg noodzakel˜k. De grootste uitdaging is deze voorzieningen optimaal en in samenwerking met het gehele veld in te richten.fl Albert Boelen (LECSO/PO-Raad) fi Samen met partnerorganisaties het veld bl˜ven ondersteunen om de samenwerking onderw˜s Œ jeugd verder te versterken. Op het terrein van governance en verantwoording werken we aan verheldering en uitwerking van het begrip ‚onafhankel˜k toezicht™ in het kader van passend onderw˜s, en organiseren we kennisdeling en ondersteuning. Een belangr˜ke taak voor ons: bewaken dat de afspraken die we maken realistisch en realiseerbaar z˜n voor het onderw˜sveld.fl Jessica Tissink (VO-raad) fi W˜ zullen de komende periode zeker aandacht besteden aan de aansluiting onderw˜s- jeugd en aan het thema transparante verantwoording.fl Venhar Sariaslan (PO-Raad) fi Grootste winst is dat de belangr˜kste partners die passend onderw˜s tot een succes kunnen maken, meer met elkaar in contact z˜n geraakt. Gaandeweg gaat ‚het gesprek™ steeds meer over de ‚passendheid™ van het onderw˜s/zorgaanbod voor kinderen, en daar worden al aardige successen behaald.fl Albert Boelen (LECSO/PO-Raad) fi De grootste winst is de toegenomen samenwerking in het belang van de leerling. De samenwerking binnen en tussen (speciale) scholen, op alle niveaus, maar ook de samenwerking met de gemeente over het jeugdbeleid, schoolverzuim en thuiszitters is verbeterd.fl Jessica Tissink (VO-raad) fi Organisaties vinden elkaar sneller, en de noodzaak om samen te werken wordt in toenemende mate herkend.fl Venhar Sariaslan (PO-Raad) WAT IS DE KOME NDE JARE N DE BELAN GRIJKS TE UI TDAG ING? fi Verbreding van de basisondersteuning in het regulier onderw˜s in samenwerking met jeugdhulp en zorg, zodat meer leerlingen, sneller en thuisnab˜ passende ondersteuning kr˜gen.fl Corine van Helvoirt (LECSO/PO-Raad) fi Er moeten antwoorden komen op vragen van veel scholen over wet- en regelgeving (wat mag en kan?) als het gaat om het onderw˜s inclusiever en nog meer op maat te maken. Daarnaast lopen lokale partners tegen knelpunten aan, die voortkomen uit de verschillende wettel˜ke kaders. Op het terrein van onderw˜s Œ jeugdhulp is er nog een ˚inke stap te maken, onder meer de uitdaging om thuiszitten te voorkomen.fl Mike Jolink (Steunpunt Passend Onderw˜s VO) fi Komen tot nog slimmere en betere samenwerkingsafspraken tussen gemeenten, onderw˜s en jeugdhulppartners, zodat alle ondersteuning laagdrempelig beschikbaar is en er slimme preventie wordt vormgegeven.fl Chaja Deen (NJi) fi Een kanteling in het denken bewerkstelligen: denken in ‚netwerken™ in plaats van in ‚ketens™. Het gaat niet meer om ‚doorverw˜zen™, maar om ‚handelen in de gegeven situatie™: een goede ‚pedagogische onderstructuur™ realiseren in het regulier onderw˜s en maximaal hulp ‚invliegen™ op de plek waar het kind zich bevindt.fl Albert Boelen (LECSO/PO-Raad) fi Verdere versterking van de samenwerking tussen onderw˜s en jeugdhulp, én aandacht van samenwerkingsverbanden/onderw˜s voor de bestuurl˜k-politieke thema™s governance en verantwoording. Op het gebied van deze thema™s moeten we op korte term˜n goede antwoorden hebben.fl Jessica Tissink (VO-raad) fi Om ieder kind passende ondersteuning te bieden, is afstemming met veel verschillende actoren noodzakel˜k. In situaties met een lerarentekort, werkdruk van leerkrachten en krimp is het niet makkel˜k om voor het gemeenschappel˜k belang te gaan. Een gel˜kwaardige samenwerking tussen de onderw˜sbestuurder en de wethouder is hierb˜ van het grootste belang.fl Venhar Sariaslan (PO-Raad) 98
PAGE – 8 ============
SAMEN WERKING OND ERWI JS Œ JEUGD 1. HAAL EEN OKA IN HUIS Op het Montessori College Oost in Amsterdam zitten zorg en onderw˜s onder één dak. Twee ouder-kind-adviseurs, in de wandelgangen oka™s genoemd, maken deel uit van een wekel˜ks ondersteuningsoverleg. Z˜ nemen de gezins- begeleiding en opvoedingsondersteuning voor hun rekening, zodat de school zich kan w˜den aan onderw˜s. Inspelen op de behoeften van ieder individueel kind. Dat is een van de grondslagen van het Montessori- onderw˜s, en in feite een prachtige de˚nitie van ‚passend onderw˜s™. Dus hoe verrassend kan het z˜n dat het Montessori College Oost in Amsterdam z˜n zaakjes op dit gebied goed op orde heeft? Om dat laatste moet zorgcoördinator Carolien Salomons Œ met passend onderw˜s in haar portefeuille Œ glimlachen: fiWe z˜n er nog lang niet, hoor. Maar waar ik tot m˜n verbazing wel achter kwam t˜dens een b˜eenkomst van de VO-raad over de integratie van zorg en onderw˜s op school, is dat w˜ daar al heel ver mee bl˜ken te z˜n.fl DUID ELIJK ME T AANDA CHT Het Montessori College Oost is een vmbo-school (basis, kader en mavo) waar de Internationale Schakelklassen (ISK) voor nieuwkomers deel van uitmaken. De populatie bestaat anno 2017 uit b˜na 1.000 leerlingen, in een verhouding van 60% regulier vmbo en 40% ISK. De status van vmbo-school maakt volgens Salomons de link met passend onderw˜s extra voor de hand liggend: fiVoor ons is passend onderw˜s iets wat we eigenl˜k per de˚nitie al hadden. We zitten Œ op het prakt˜konderw˜s na Œ immers aan de onderkant van het systeem: we kunnen niemand doorverw˜zen naar een lager schooltype. Het is voor ons dus veel gewoner om na te denken over wat een leerling nodig heeft om een diploma te halen dan op havo-vwo-scholen. Daar kunnen ze een leerling die het niveau niet haalt immers laten ‚afstromen™ naar het vmbo.fl Overigens moet Salomons toegeven dat de vmbo- status ook met zich meebrengt dat bepaalde principes van Montessori-onderw˜s, zoals het zelfstandig werken en zelfontdekkend leren, minder nadrukkel˜k worden toegepast: fiW˜ hangen die principes wel aan, alleen in een wat meer gebonden setting. Het motto van onze school is niet voor niets: ‚Duidel˜k met aandacht™. Je merkt dat deze kinderen gewoon willen weten wát ze moeten doen en wanneer ze dat moeten doen. We werken b˜na uitsluitend klassikaal, zonder keuze-uren, die we overigens wel willen introduceren. Maar je merkt aan de sfeer dat het wel degel˜k een Montessori- school is: kinderen noemen leraren b˜ de voornaam, ze kr˜gen b˜ de ingang van de klas b˜ elke les een hand van de leraar. Elkaar b˜ naam noemen, oogcontact: ieder individu wordt letterl˜k gezien.fl PITTI GE POP ULATIE Terug naar de integratie van zorg en onderw˜s. Waaruit bleek dat het Montessori College Oost CARO LIEN SAL OMONS1312
PAGE – 9 ============
daarmee voorop loopt? Salomons: fiAl sinds een paar jaar doen we mee in een project waarb˜ de ouder- kind-adviseur, afgekort oka, zoals de gemeentel˜ke hulpverlener hier in Amsterdam heet, een paar dagen per week op school wordt gestationeerd. Voor ons is dat inmiddels normaal, maar zoiets bl˜kt in andere regio™s helemaal niet te gebeuren. Daar is het dan ook heel moeil˜k om de aansluiting te vinden, vanuit de school om de jeugdhulp op gang te kr˜gen, en vanuit de gemeente om de jongeren te bereiken.fl Het Montessori College Oost kent die problemen niet: de oka™s zitten twee deuren verder op de gang b˜ Salomons. De school herbergt er inmiddels twee, die samen een volledige werkweek draaien. Ze begeleiden leerlingen met een opvoedkundige hulpvraag, ofwel van het kind zelf ofwel van z™n ouders. Salomons: fiW˜ hebben hier een pittige populatie, vaak met multiproblematiek: én qua ˚nanciën, én qua opvoeding, én qua cultuurkloof, én qua geweld, et cetera. Voor die zwaardere problemen proberen we in de preventieve sfeer zo veel mogel˜k zelf te doen, maar als het nodig is, schakelen we een oka in.fl Niet dat de school vr˜el˜k over ze mag beschikken: fiZe staan niet b˜ ons op de loonl˜st, en z˜n er ook voor andere kinderen in de buurt, die niet b˜ ons op school zitten.fl OKA = O KÉDe ‚hulpl˜nen™ op het Montessori College Oost z˜n dus kort, en de kans dat een hulpvraag wordt gemist is klein. Salomons: fiWe hebben elke week intern ondersteuningsteamoverleg; daar kunnen leraren, teamleiders of andere medewerkers leerlingen aanmelden. Dat doen ze schriftel˜k, zodat zwart op wit staat dat de kwestie is besproken met de leerling en z˜n ouders. We willen ook de terugkoppeling van de ouders erb˜ hebben: z˜n ze het ermee eens of niet? Meestal z˜n ouders bl˜ dat er aan de bel wordt getrokken. Want er is alt˜d wel wat aan de hand: een con˛ict, een schorsing, tegenvallende resultaten, enzovoort. Docenten proberen zodanig met ouders in gesprek te gaan, dat ze een gezamenl˜k probleem onderkennen waarvoor een oplossing moet worden gezocht.fl Over die aanmeldingen vergaderen de leden van het ondersteuningsteam, dat behalve uit Salomons, haar collega-zorgcoördinator en de oka™s, bestaat uit counselors (b˜ wie leerlingen hun verhaal kw˜t kunnen), teamleiders, een orthopedagoog en een begeleider passend onderw˜s. fiDie laatste moet de eerste l˜n versterken in de klas; de oka™s z˜n er voor het gezin.fl Salomons is zeer te spreken over het model. Over de oka™s zelf ook: fiOnze oka™s z˜n oké, ze z˜n gelukkig doortastend genoeg. Als je wacht tot een leerling of een ouder b˜ je komt, ben je meestal te laat. En een oka moet niet te snel zeggen: die leerling wil geen hulp, dus ik stop ermee. Dan moet je vaak juist doorgaan. Dus het is wel ˚jn als ze in dat opzicht meedenken met de school. Dat ze niet te formeel ambtel˜k z˜n.fl Al met al is het volgens Salomons een meesterzet dat de inpandige oka™s de zware gezins- problematiek te l˜f kunnen gaan. fiZ˜ kunnen echte gezinsbegeleiding en opvoedings-ondersteuning geven, zodat w˜ ons hier op school op het onderw˜s kunnen richten. Dat is echt een meerwaarde.fl TIPS Ł Haal de buitenwereld naar binnen. Niet alleen stages/bedr˜ven, maar ook hulpverleners vanuit de gemeente. Ł Spreek de gemeente aan op haar verantwoordel˜kheid: z˜ is verantwoordel˜k voor jeugdhulp, niet de school. Ł Wacht niet als zich een probleem voordoet, maar trek direct aan de bel. MEER INFORMATIE Caroline Salomons c.salomons@msa.nl 1514
PAGE – 10 ============
DIA N FLUIJT IN EN OM DE SCH OOL2. CO-TEACHING: BET ER OMGAAN MET DIVERSITEIT Passend onderw˜s is erb˜ gebaat als meerdere onderw˜sprofessionals intensief met elkaar samenwerken in de klas. Althans, als die samenwerking aan bepaalde eisen voldoet. Dat betoogt Dian Flu˜t, die gespecialiseerd is op het gebied van co-teaching. Flu˜t is docent b˜ het Seminarium voor Orthopedagogiek en lid van het lectoraat ‚Normatieve Professionalisering™ van Hogeschool Utrecht. Daarnaast is z˜ eigenaar van ‚De Onderw˜sMENSen™. Wat is co-teaching? En waarom draagt het b˜ aan passend onderw˜s? Inclusief onderw˜s, ofwel een onderw˜sbestel waarin leerlingen Œ met en zonder beperking Œ samen in de klas zitten en les kr˜gen van onderw˜sprofessionals die intensief met elkaar samenwerken om elke leerling het beste onderw˜s te geven. GEE N UTO PIE Dat dit geen utopie is, heeft Dian Flu˜t gezien in Oostenr˜k, waar het b˜na al zo ver is. fiIn 2020 bestaat daar geen speciaal onderw˜s meerfl, vertelt ze. fiIn Graz Œ de regio die voorop loopt Œ zag ik hoe leraren samen met hart en ziel lesgeven aan groepen waarin het kind met het syndroom van Down en het kind in de rolstoel net zo ˛oreren als de ‚reguliere™ leerling. Dat komt onder meer doordat er, afhankel˜k van de groepsgrootte en het aantal leerlingen met een beperking, meer leraren voor de klas staan. Dat kan doordat het onderw˜sbudget, dat vergel˜kbaar is met Nederland, wordt ingezet in de klas. Het geld gaat dus niet naar allerlei ondersteunende diensten en speciale voorzieningen. Daar kunnen we in Nederland heel veel van leren.fl Op basis van onderzoek stelde Flu˜t vast dat co-teaching een e˝ectieve strategie is om beter om te gaan met diversiteit in de klas. Leerlingen functioneren zowel in cognitief als sociaal-emotioneel opzicht beter als er meer onderw˜sprofessionals voor de klas staan. fiAls mensen intensief samenwerken, z˜n ze in staat om veranderingen te bewerkstelligen,fl zegt Flu˜t, fib˜voorbeeld om een leerling met een forse problematiek verder te helpen. E˝ectief samenwerken geeft leraren zelfvertrouwen, ze kunnen samen meer aan en ervaren minder stress. En als het goed gaat met de leraren, lukt het hen beter om leerlingen goed te begeleiden, dus gaat het ook goed met de leerling. Co-teaching is daarom heel e˝ectief als het gaat om passend onderw˜s.fl GEZA MENLIJKE VERAN TWO ORDELI JKHEID Flu˜t zag in haar onderzoek dat er ook meer aandacht is voor het sociale leren als er meer mensen voor de klas staan. Van de drie domeinen van Biesta Œ kwali˚catie, socialisatie en subjectvorming Œ komen socialisatie en subjectvorming dan beter tot hun recht. fiDat komt doordat er veel meer contact is tussen leraar en leerling, en meer gelegenheid om met elkaar in 1716
PAGE – 11 ============
VAN BINN ENUIT Flu˜t is als begeleider betrokken b˜ verschillende projecten en initiatieven op het gebied van co-teaching in het primair en voortgezet onderw˜s. Zo begeleidt ze b˜voorbeeld een vo-school die heeft gekozen voor interne ambulante begeleiders. Deze school heeft, in overleg met het samenwerkingsverband, ambulante begeleiders in dienst genomen, zodat z˜ leerlingen in samenwerking met leraren in de klas kunnen ondersteunen. Flu˜t benadrukt dat het niet nodig is om eerst iedereen te enthousiasmeren voordat een school met co-teaching begint. fiJe kunt klein en eenvoudig beginnen, met de leraren die gemotiveerd z˜n. Als anderen zien en horen dat het werkt, worden ze meestal vanzelf ook enthousiast. Het is belangr˜k dat leraren gemotiveerd z˜n om zich dit eigen te maken, onder meer omdat ze zich kwetsbaar moeten durven opstellen. Dit gaat niet over de invoering van een nieuwe methode; het gaat over duurzame verandering, een mindsetverandering. Het is een verandering van binnenuit.fl TIPS Ł Ga k˜ken op scholen die bezig z˜n met co-teaching of organiseer een studiereis naar Graz in Oostenr˜k. Ł De schoolleider: faciliteer en ondersteun de co-teachers. Durf het los te laten, geef de leraren vertrouwen en eigenaarschap. Ł Betrek alle betrokkenen Œ ouders, leraren, managers, ondersteuners Œ erb˜ vanaf het begin. Dat is onder meer belangr˜k omdat je co-teaching dan vanuit verschillende perspectieven benadert en ontwikkelt. MEE R INFORM ATI EDian Flu˜t dian.˛u˜t@hu.nl Flu˜t, D. (2014). Prisma Co-Teaching. Leuven: Uitgever˜ Acco. Flu˜t, D.,˙Struyf, E.,˙&˙Bakker, C.˙(2016).˙Samen lesgeven. Co-Teaching in de prakt˜k.˙ Kalmthout: Uitgever˜˙Pelckmans Pro. gesprek te gaanfl, zegt Flu˜t. fiEr is meer individuele aandacht voor de leerling. In plaats van dat de leraar voor de groep staat, is de groep meer een community van mensen die met elkaar samenwerken.fl Omdat het contact, de band tussen leraar en leerling, zo essentieel is, verheugt het Flu˜t dat vo-scholen in toenemende mate zoeken naar manieren om het aantal contacturen tussen leraar en leerling te vergroten. Co-teaching is één van de opties. fiScholen koppelen b˜voorbeeld twee of meer leraren van verschillende vakken aan elkaar. Z˜ geven hun lessen samen en dragen samen de verantwoording. Als ze de mentoruren ook samenvoegen, is er een substantiële toename van het aantal contacturen.fl Dat is slechts één manier om co-teaching gestalte te geven. Ook de samenwerking tussen een leraar en een klassenassistent of tussen een leraar en een logopedist of andere onderw˜sprofessional z˜n vormen van co-teaching, althans als er sprake is van een gezamenl˜ke verantwoordel˜kheid. De samenwerkende onderw˜sprofessionals hoeven echter niet per se dezelfde verantwoordel˜kheid te hebben, legt Flu˜t uit. fiEen klassenassistent b˜voorbeeld kan voor bepaalde zaken geen verantwoordel˜kheid dragen. Toch is er sprake van co-teaching mits h˜ of z˜ zich helemaal committeert en echt b˜ het onderw˜s is betrokken. Leraar en assistent nemen ieder de verantwoordel˜kheid voor hun eigen aandeel. Als dat onvoldoende of niet gebeurt, wordt de samenwerking niet optimaal benut en is er geen sprake van co-teaching.fl COMPL EXITEIT OMARME NNaast gezamenl˜ke verantwoording, is het van belang dat de co-teachers werken vanuit dezelfde visie en dat ze hetzelfde verstaan onder goed onderw˜s. Daarover moeten z˜ het dus met elkaar hebben. Voor dat gesprek ontwikkelde Flu˜t het ‚team-ankerportret™, een instrument waarmee een co-teachersteam aan de hand van vragen een ‚portret™ maakt van zichzelf: waarom doen we wat we doen? En: hoe maken we wat we belangr˜k vinden zichtbaar in ons onderw˜s? Flu˜t: fiDaar komen ontwikkelpunten uit, waarvan het co-teachersteam er één of maximaal twee kiest. Daar gaan ze een half jaar aan werken.fl Om ervoor te zorgen dat de samenwerking tussen de co-teachers werkel˜k meerwaarde heeft, is het verder van belang dat z˜ langdurig en op gestructureerde w˜ze met elkaar samenwerken, vertelt Flu˜t. fiEen optimale samenwerking leidt ertoe dat de samenwerkende partners nieuwe uitdagingen aangaan, iets dat heel belangr˜k is als het gaat om passend onderw˜s. Ze omarmen complexiteit. Dat bereik je alleen als je langdurig met elkaar samenwerkt. Daarnaast is het belangr˜k dat ze het werk samen voorbereiden, samen uitvoeren en samen nabespreken, dus dat ze niet zo maar wat doen, maar bewust en gestructureerd samenwerken.fl 19 18
635 KB – 87 Pages